De actualiteit vanuit een systemisch perspectief : BNP Paribas Fortis
BNP Paribas Fortis en haar sociale partners komen overeen om lonen hoger dan 4700 bruto de mogelijkheid te geven te kiezen voor een alternatieve verloning in punten, dit onder meer als compensatie voor gegarandeerde werkgelegenheid tot eind 2018.
De essentie van systeemdenken voor mij ligt in “feedback”. Wat doet wat ik zie/ervaar met mij?”. Bijgevolg maak ik een systeemdynamisch schema van dit nieuwsbericht en wat ik aan mogelijke effecten kan bedenken. Denken is vrij, althans voorlopig nog, zolang we geen chip achter ons oor krijgen om het te capteren. Vanaf het moment dat enige handeling gebeurt, spreken of schrijven, ontstaat de kans op feedback en dus ben ik wel benieuwd naar wat er komt en of er iets komt… Spannend!
Het schema is nog eenvoudig. hoe meer ik er naar kijk, hoe meer effecten en gevolgen ik ontdek.
Het voorstel is:
| Interessant voor | Niet interessant voor |
| De bank : Minder RSZ = meer winst; Meer activiteit, meer handel in bankproducten = meer winst. |
Transparantie… Waar is zichtbaar hoeveel een topmanager aan punten ttz aan extralegaal loon verzamelt? |
| De overheid: Het puntensysteem heeft een directe impact op de bankactiviteit. Dat kan een beetje extra BTW inkomsten genereren voor de overheid. |
De overheid int minder inkomsten uit : – RSZ – belastingen op loon De overheid verliest een tweede keer indien de werknemer de punten aan een groepsverzekering besteedt (+/- 15% solidariteitsbijdrage en inkomstenbelasting bij uitbetaling) en niet onmiddellijk naar de economie (+/- 21%BTW). |
| De medewerker : Meer belastingvrij inkomen; Extra legale voordelen (opleidingen, extra verlof (?), mooiere auto, groeps- en andere verzekeringen en bankproducten; cash geld (hoe vreemd!). |
De medewerker krijgt geen indexverhogingen op het deel dat boven de 4.700 euro ligt. Over een langere termijn kan dit voor hem een verlies betekenen wegens het cumulerend effect van de indexaties. |
| Werkgelegenheid: Verhoogde activiteit in de handel en ook in de bank kan tot nieuwe werkgelegenheid leiden. De Franse directie belooft het tekort dat ontstaat op het vlak van RSZ te compenseren door de lonen van de jonge medewerkers te laten evolueren. Een belofte tot gecontroleerde herverdeling (aan medewerkers van de bank – niet aan zorg of pensioenen, doelstellingen die de overheid voorziet). |
De zorgsector, de pensioenen, … en het algemeen welzijn van de burgers dragen de gevolgen van de dalende RSZ inkomsten. |
Algemeen beeld:
De bank zorgt in de eerste plaats voor zichzelf, haar aandeelhouders en haar medewerkers. Dat is vanuit een systemisch perspectief volkomen normaal. Het systeem doet zeer veel om zich te handhaven in de context en daar ligt de crux. Wanneer in 2019 de werkgelegenheid verschuift, zal dan deze RSZ maatregel terug vervallen? Als de inkomsten uit RSZ en belastingen blijven dalen zal dat op termijn gevolgen hebben voor infrastructuur, gezondheid, onderwijs, … en dus ook voor het welbevinden en de levenskwaliteit van de burgers die daardoor minder gaan werken (ziek, kortgeschoold, gebrekkige mobiliteit…), minder consumeren, sparen, gebruik maken van de bank producten. Een systeem zit in een context. Dat geldt ook voor een grootbank.
De terugval van de veerkracht en het welbevinden van de burgers kan op langere termijn nefaste gevolgen hebben voor de activiteiten van de bank, de werkgelegenheid en de maatschappij als geheel. Wat als alle ondernemingen in België deze praktijken gaan toepassen? Detail… de Belgische Overheid is voor ongeveer 10% eigenaar/aandeelhouder.
Switch stelt zich tot doel om systeemdenken te laten landen als praktijk in het onderwijs. Het zou mooi zijn mochten leraren economie, wiskunde, maatschappelijke vorming … met de leerlingen van het 5e en het 6e jaar – eventueel ook hoger onderwijs – uitgebreid naar dit vraagstuk willen kijken. Leerlingen kunnen de informatie zoeken (bank, Nationale Bank), cijfers plakken op de dynamieken, dynamische scenario’s berekenen, kennis opdoen over bedrijven, RSZ, belastingen, impact op de maatschappij, … Groepen leerlingen of klassen kunnen hun bevindingen over de effecten van het voorstel en de wenselijkheid daarvan op papier (de media) zetten en publiceren… Andere organisaties kijken met argusogen naar wat bij Fortis ontstaat. Het maatschappelijk debat kan er mogelijks wel bij varen.
SYSTEEMDENKEN 
Recente reacties